معرفی رشته مهندسی انرژی

در حال حاضر روند رو به رشد تقاضاي انرژي از طريق گسترش سيستم هاي عرضه انرژي و بهره برداري از منابع انرژي فسيلي تامين مي شود. رشد سريع مصرف انرژي و سهم بالاي انرژي هاي فسيلي در تامين انرژي مورد نياز بخشهای مختلف مصرف کننده انرژی، موجب سرعت بخشیدن به روند پايان پذيري منابع انرژي فسيلي و پخش حجم زيادي از مواد آلاينده در محيط زيست شده است. علاوه بر این، وابستگي اقتصاد کشور به درآمدهاي ناشي از صادرات منابع انرژي فسيلي، موجب شده تا نظام اقتصادي کشور به شدت از تحولات بازار جهاني انرژي تاثیر بپذیرد. از سوی دیگر ارتباط گسترده بخش انرژي با تحولات مختلف فنی، علمی، اقتصادي و اجتماعي ايجاب مي کند تا طراحي، توسعه و بهره برداري از سيستم هاي انرژي به صورت بهينه صورت پذيرد. به این ترتیب نقش دانشگاهها در تربیت نیروی انسانی آموزش ديده و کارآمد در زمينه هاي مختلف انرژي بسیار مهم و اساسی ارزیابی می شود.

با توجه به نقش كليدي تعاملات انرژي در سطح جهان، بررسي تجربيات كشورهاي مختلف در اين زمينه از اهميت ويژه اي برخوردار مي باشد. ايجاد رشته مهندسي انرژي در دانشگاهها و مراكز تحقيقاتي دنيا از دهه 1970 ميلادي با توجه به افزايش سريع قيمت انرژي و ضرورت تربيت نيروهاي متخصص در زمينه هاي مختلف انرژي آغاز شد. از اواسط دهه 1970 ميلادي و پس از شوک بازار جهاني نفت، با توجه به پيچيدگي هاي مسائل و مشکلات بخش انرژي و احساس نياز مبرم کشورها به تربيت نيروهاي متخصص جهت يافتن راه حل هاي مناسب در زمينه هاي مختلف انرژي، به تدريج ايجاد مراکز تحقيقاتي و آموزشي در اين رابطه در آمريکا، کشورهاي بزرگ عضو اتحاديه اروپا و برخي کشورهاي آسيايي آغاز شد.

در حال حاضر روند رو به رشد تقاضای انرژی از طریق گسترش سیستم های عرضه انرژی و بهره برداری از منابع انرژی فسیلی تامین می شود. رشد سریع مصرف انرژی و سهم بالای انرژی های فسیلی در تامین انرژی مورد نیاز بخش های مختلف مصرف کننده انرژی، موجب سرعت بخشیدن به روند پایان پذیری منابع فسیی و پخش حجم زیادی از مواد آلاینده در محیط زیست شده است. از سوی دیگر ارتباط گسترده بخش انرژی با تحولات مختلف فنی، علمی، اقتصادی و اجتماعی لزوم طراحی و توسعه و بهره برداری از سیستم های انرژی را به صورت بهینه ایجاب می نماید.

گرایش های رشته مهندسی انرژی:

1- سیستم های انرژی:

در این زمینه پژوهشی، دانشجویان با فراگیری تکنیک‌های شبیه‌سازی سیستم‌های ترکیبی (چرخه تولید، توزیع و مصرف انرژی) مانند سیستم‌های ترکیبی تولید حرارت و قدرت یا تولید همزمان و … با هدف ارزیابی جایگاه حامل‌های انرژی، گامی تخصصی در جهت بررسی سیستم‌ها از دیدگاه مهندسی انرژی بر می‌دارند. علاوه بر این مشکلات بخش انرژی با دیدگاه سنجش فنی و اقتصادی پروژه‌ها، گام بعدی و تکمیلی این تحقیقات خواهد بود. همچنین در این گرایش، به کمک قوانین اساسی علوم مکانیک، ترمودینامیک و برق قدرت به عنوان مبنای مدل سازی اولیه جهت تراز انرژی سیستم‌ها، جهت گیری فناوری‌های فعلی را به سوی بهینه‌سازی و حداقل کردن مصرف انرژی می‌برد و هم چنین می‌تواند در مدیریت کلان بخش انرژی، تصمیم گیری نهاد و سازمان‌های مربوطه، دیدگاه‌های تلفیقی برنامه ریزی در صنایع و بخش‌های انرژی شامل وزارت نفتو وزارت نیروکارایی داشته باشد و مدیریت برنامه‌ریزی کشور را با در نظر گرفتن مسایل فنی مرتبط با فرایند انرژی یاری دهد.

2- فناوری‌های انرژی:

در این زمینه پژوهشی، روش‌های مختلف طراحی مفهومی سیستم‌های تبدیل انرژی پیشرفته، سیستم‌های تولید هم زمان برق و حرارت و برودت و همچنین قابلیت انواع سیستمهای انرژی‌های تجدید پذیر با کمک ابزارهای تحلیلی متفاوت نظیر مدل‌های برنامه ریزی ریاضی، مدل سازی دینامیک سیالات محاسباتی و انجام آزمایش‌های تجربی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. همچنین دانش آموختگان این گرایش می‌توانند با شناخت انواع فناوری‌های پیشرفته انرژی و قابلیت‌های منابع انرژی تجدید پذیر در کشور علاوه بر توسعه دانش فنی در این زمینه، تدوین برنامه‌های گسترش استفاده از فناوری‌های نوین (نقشه راه یا سندهای راه بردی) در کشور را نیز بر عهده گیرند.

3- انرژی و محیط زیست:

در این زمینه نیز ارتباط متقابل انرژی و محیط زیست به کمک ابزارهای تحلیلی نظیر معادلات دینامیک سیالات، معادلات انتقال جرم و حرارت با در نظر گرفتن تاثیر مسائل اقتصادی مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار خواهد گرفت. همچنین مدل پخش انواع آلاینده‌ها با استفاده از روش‌های مختلف دینامیک سیالات محاسباتی مورد بررسی قرار خواهد گرفت و دانشجویان می‌توانند با مطالعه و بررسی روش‌های بازیافت انرژی از ضایعات و پسماندها با توجه به مسایل زیست محیطی در حفظ و حراست از محیط زیست و کاهش آلودگی‌های زیست محیطی نقش مهمی ایفا کنند. از آن جایی که بخش عمده‌ای از آلودگی‌های زیست محیطی ناشی از احتراق سوخت‌های فسیلی برای تامین انرژی می‌باشد اصول و روش‌های کاهش آلودگی‌های زیست محیطی و ارزیابی فنی – اقتصادی آنها از مهم ترین مسایلی است که دراین زمینه مورد بررسی قرار می‌گیرد. قوانین و مقررات زیست محیطی، تجارت کردن، بهینه‌سازی مصرف آب و حفظ منابع آبی، تصفیه و استفاده از پساب‌های صنعتی، سیاست گذاری ساختاری و در نهایت اعمال استانداردهای زیست محیطی نیز از جمله مواردی می‌باشند که در این زمینه پژوهشی در نظر گرفته می‌شود.

توانایی مورد نیاز و قابل توصیه:

قوي بودن در دو درس رياضي و فيزيک، همانند ساير رشته هاي مهندسي، از شروط موفقيت در اين رشته است.با توجه به اینکه این علم جدید است، منابع آن اکثرا به زبان انگلیسی هستند بنابراین آشنایی با زبان انگلیسی از ویژگی های مورد نیاز مهندسان خواهد بود.

آینده ی شغلی و بازارکار:

فرصت های شغلی برای دانش آموختگان این دوره می‌تواند در دو بخش ذیل خلاصه شود:
بخش دولتی:وزارت نفت، وزارت نیرو، شرکت ملی نفت ایران، شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت، سازمان انرژی‌های نو ایران، سازمان بهره‌وری انرژی، سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان انرژی اتمی ایران، موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی، وزارت صنعت معدن و تجارت، توانیر و شرکتهای برق منطقه‌ای، وزارت راه و شهر سازی و سایر نهادهای تصمیم گیری در بخش انرژی کشور.

وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر:

امکان ادامه تحصیل تا مقطع دکتری فراهم است.